کد مطلب:28882 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121
بخش عظیمی از مردمِ شركت كننده در خیزش علیه عثمان (بویژه شماری از نقش آفرینان آن حركت، مانند طلحه و زبیر)، در پی باز گرداندن جامعه به سیره و سنّت نبوی نبودند. آنان، برای حاكمیت یافتن ارزش های اصیل اسلامی، شمشیر نمی زدند. انحصارطلبی های حزبی و تصمیم گیری های قبیله ای بنی امیّه در حكومت - كه از مجرایِ حكومت عثمان شكل می گرفت -، آنان را به ستوه آورده بود. برای آنها هدف از برچیدن بساط عثمان و بیعت با علی علیه السلام، به واقع، گشودن این گره و حلّ این مشكل بود؛ گرچه در شعار، چیز دیگری می گفتند. امّا امام علی علیه السلام بعد از آن همه اصرار مردمان و انكار و تن زدن های او، زمام خلافت را به دست گرفت، تا مگر حقّی را بازستاند و جامعه را به سیره و سنّت نبوی باز گرداند و ارزش های اصیل اسلامی فراموش شده در اجتماع را زنده گرداند و در تمام زمینه های اداری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و قضایی، اصلاحات را بگستراند. او از جمله، در یكی از آغازین خطابه های خود، چشم انداز این دگرسانی را بازگفته است. به دیگر سخن، مردم را، كشش ها و كوشش های مادّی و دنیوی برمی انگیخت، و علی علیه السلام را، حق مداری، خداجویی و دغدغه احیای ارزش های دینی. چنین بود كه امام علیه السلام فرمود: لَیسَ أمری و أمركُمُ واحِداً. إنّی اُریدُكُم للَّهِِ وأنتُم تُریدونَنی لِأَنفُسِكُم.[1]. خواست من و شما یكی نیست. من شما را برای خدا می خواهم و شما مرا برای خود می خواهید. در چنین هنگامه ای، وقتی مردمانی پافشاری علی علیه السلام را در اهداف خود دیدند و ناهمسویی خود را با این اهداف یافتند، سرِ خویش گرفتند و از جمع خواستاران علی علیه السلام بیرون رفتند و از حمایت علی علیه السلام سر باز زدند. چنین بود كه هر چه زمان به پیش می رفت، دغدغه های دینی و انگیزه های الهی و سمت وسوی اسلامی - انسانی حكومت علوی، نمودِ بیشتری پیدا می كرد، و از سوی دیگر، حمایت ها نیز كاهش می یافت و فاصله ها بیشتر می شد و همراهی كسانی كه در پی چیزی جز حق بودند، می كاست.
نخستین دلیل فاصله گرفتن مردم از امام علی علیه السلام، تفاوت بنیادین دو گونه نگاه به حكومت بود. به واقع، این دو نگاه، تضادّی اصولی در انگیزه ها و هدف ها داشت.